De politie werkt nauw samen met de eigenaren van het pand en verkrijgt expliciete toestemming voordat er actie wordt ondernomen. De autoriteiten zorgen er eerst absoluut voor dat het huis leeg is om eventuele juridische problemen te voorkomen die zouden kunnen ontstaan als er nog mensen binnen zouden zijn.
Dankzij deze gedurfde strategie heeft Alguazas het afgelopen jaar talrijke huizen en twee volledige gebouwen teruggeëist, waardoor de spanningen in de buurt, conflicten en criminele activiteiten die verband houden met sommige illegaal bezette panden drastisch zijn verminderd.
Juridisch Grijs Gebied. Volgens de Spaanse wet hebben eigenaren van onroerend goed doorgaans een gerechtelijk bevel nodig om krakers legaal te ontruimen. Deze nieuwe strategie omzeilt echter het gerechtelijk systeem. Het dichtmetselen van huizen, zelfs als er niemand binnen is, bevindt zich in een juridisch grijs gebied. De Spaanse wet staat deze praktijk niet expliciet toe of verbiedt deze. Als de autoriteiten optreden wanneer het pand leeg is, wordt dit gezien als “het beveiligen van een leeg huis” in plaats van het gedwongen ontruimen van bewoners.
Hoewel er tot nu toe geen Okupas rechtszaken hebben aangespannen tegen de eigenaren van het pand, hebben krakers theoretisch gezien het recht om een rechtszaak aan te spannen wegens onrechtmatige ontruiming of dwang. Natuurlijk zouden zij zich hiermee ook blootstellen aan strafrechtelijke vervolging voor illegale huisbezetting.
De operaties worden zorgvuldig getimed en begeleid door de lokale politie om confrontaties te minimaliseren. Dat gezegd hebbende, zijn er nog steeds risico’s. Krakers zouden kunnen terugkeren en agressief worden, en er is altijd de mogelijkheid van vergeldingsacties zoals vandalisme. Tot nu toe zijn ernstige incidenten vermeden en tonen lokale bewoners overweldigende steun voor de strategie. Ze hebben een aanzienlijke verbetering gezien in de veiligheid van de buurt.
Lokale rapporten geven aan dat de criminaliteit in Alguazas met 30% is gedaald sinds de nieuwe maatregelen. Veel van deze illegaal bezette huizen werden gebruikt als uitvalsbases voor drugshandel en veilige plekken voor diefstal en openbare overlast. Door deze ‘veilige plekken’ voor criminelen te verwijderen, heeft Alguazas meer vrede en veiligheid op straat gezien.
Spanje heeft een van de hoogste krakerspercentages in Europa, gedreven door een combinatie van slecht bestuur, trage uitzettingsprocedures en lage straffen. Er zijn enkele recente wettelijke hervormingen geweest die bedoeld zijn om uitzettingen te versnellen, maar de realiteit is dat de meeste gevallen maanden of zelfs jaren zullen voortslepen.
Grotere steden en gemeenten lijken terughoudend om vergelijkbare strategieën over te nemen, uit angst dat deze tactieken juridische uitdagingen of kritiek van mensenrechtenorganisaties zouden kunnen aantrekken.
Tot nu toe is er weinig formele tegenstand geweest tegen de methode van Alguazas, maar juridische experts waarschuwen dat dit zorgen oproept over het recht op een eerlijk proces en de rechten van illegale bewoners. Sommige critici stellen dat hoewel eigendomsrechten beschermd moeten worden, uitzettingsacties altijd door een rechtbank moeten worden begeleid om mogelijke misbruiken te voorkomen.
Toch benadrukt het succes in Alguazas een groeiende frustratie in Spanje: veel gemeenschappen zijn niet bereid om bestuur te tolereren dat illegale daden beschermt, onschuldigen straft en langdurige procedures beloont om onrecht aan te pakken. De gedurfde methoden van Alguazas kunnen nog invloed hebben op het nationale debat over hoe de wet moet worden toegepast.
