Het smalle stuk land dat Gibraltar verbindt met het vasteland van Spanje is altijd een delicaat gebied geweest. Het Verdrag van Utrecht, dat Gibraltar in 1713 aan Groot-Brittannië gaf, omvatte niet expliciet het smalle stuk land, of de territoriale wateren ervan. In de loop der eeuwen zijn er vele geschillen geweest over deze details, die vaak de grotere betrekkingen tussen Londen en Madrid hebben gevormd. Nu zullen voor het eerst Spaanse politie- en douanebeambten de Schengengrenscontroles uitvoeren op de haven en de luchthaven van Gibraltar. Deze nieuwe stap heeft geen invloed op de soevereiniteit van het grondgebied, maar stelt Spanje wel in staat om Europese grensregels te handhaven. Voor inwoners betekent dit dat iedereen die per vliegtuig of boot arriveert, de Schengen-toegangsregels moet volgen, terwijl lokale bewoners en EU-reizigers vrij kunnen reizen over land.
Bedrijven in Gibraltar zullen profiteren van de nu gemakkelijkere stroom van EU-werknemers die de grootste industrieën van het grondgebied aandrijven. Gamingbedrijven, scheepswerven en banken hebben allemaal behoefte aan geschoolde werknemers die aan de Spaanse kant wonen, waar de huisvestingskosten lager zijn. Een open grens betekent ook meer zaken voor lokale winkels en restaurants in de nabijgelegen Spaanse gebieden, die sterk afhankelijk zijn van het geld uit Gibraltar. Tegelijkertijd zal Gibraltar zijn eigen belastingsysteem behouden, zonder btw en met een gunstig vennootschapsbelastingtarief. Hoewel dit belastingregime in het verleden de aandacht heeft getrokken van Brussel, laat de nieuwe regeling de fiscale autonomie van Gibraltar intact.
Inwoners hebben zich afgevraagd hoe de toekomst eruit zal zien. Velen vragen zich af of Spanje deze regeling zal gebruiken om in de toekomst te streven naar soevereiniteit. Officieel is deze overeenkomst slechts een praktische oplossing om chaos door de Brexit te voorkomen. Gibraltarezen behouden nog steeds volledige Britse paspoorten, maar hebben nu het voordeel van een speciale band met Europa die het vasteland van Groot-Brittannië is kwijtgeraakt. Ze behouden de Gibraltar-pond, gekoppeld aan het pond sterling, en behouden de Britse bescherming op het gebied van defensie en buitenlands beleid.
Voor Britse burgers elders vragen sommigen zich af of Gibraltar een maas in de wet kan worden naar het Schengengebied. Dat kan niet. Britse toeristen die per vliegtuig of veerboot in Gibraltar aankomen, zullen nog steeds de normale paspoortcontroles moeten doorlopen. De open grens is alleen voordelig voor degenen die al binnen het Schengengebied zijn, voornamelijk de lokale bevolking en Spanjaarden.
Voor Spaanse werknemers beschermt deze overeenkomst banen die gezinnen ondersteunen in steden met een hoog werkloosheidscijfer. Veel Spanjaarden in La Línea zijn afhankelijk van de stabiele salarissen die in Gibraltar worden betaald. Voor lokale vastgoedeigenaren, vooral Gibraltarezen met vakantiehuizen in Andalusië, betekenen open grenzen dat ze kunnen wonen, investeren en uitgeven zonder plotselinge barrières.
Sommige vragen blijven, bijvoorbeeld: Zouden politieke spanningen de grens opnieuw kunnen sluiten als de relaties verslechteren? Zouden de Schengen-controles in de haven en op de luchthaven opdringeriger kunnen worden?
Voor nu gaat het dagelijks leven door in deze unieke hoek van Europa.
Dit akkoord lost niet elk detail over de handel in goederen op. Gibraltar blijft buiten de douane-unie van de EU, dus goederen zullen nog steeds douanecontroles ondergaan, hoewel mensen nu vrij kunnen oversteken. Deze nieuwe hybride status is door velen verwelkomd, omdat het Gibraltar in staat stelt zijn Britse identiteit te behouden terwijl het toch open blijft staan voor Europa.
De toetreding van Gibraltar tot het Schengengebied via Spaanse handhaving toont aan dat praktische samenwerking van de bevolking succesvol kan zijn wanneer geschillen over soevereiniteit van regeringen de vooruitgang blokkeren.
